Gümrük sisteminde ulusal ve ortak transit işlemlerinde kullanılan AB – Entegre NCTS’e Faz 5’ geçiş sürecinde yaşanan kriz çözülüyor. Lojistik sektörü temsilcileri, Ticaret Bakanlığı yetkililerinin dış ticaret taşımalarını durma noktasına getiren teknik aksaklıkları gidermek için harekete geçtiğini belirtirken, yaşanan sorunların bugün giderilmesini beklediklerini açıkladı.

Ulusal ve uluslararası sistemler arasında daha hızlı ve doğru bilgi aktarımı sağlayarak gelişmiş veri alışverişine olanak tanıyan Yeni Bilgisayarlı Transit Sistemi’de (NCTS) 5. faza geçilirken, Türkiye gümrük sistemindeki teknik sorunlar dış ticarette büyük aksama yaratmıştı. 17 Kasım Cumartesi gecesi devreye alınan sitemde teknik sorun giderilemediği için ithalat, ihracat, transit işlemleri durma noktasına geldi. Yaşanan sıkıntılar nedeniyle taşımaların en yoğun olduğu hafta sonunda karayolu sınır kapılarında kilometrelerce TIR kuyruğu oluşurken, güncelleme bitmediğinden Türkiye’ye Avrupa’dan giriş yapacak boş veya dolu araçlarda gelemiyordu. İş dünyası temsilcileri sorunun bir an önce giderilmesi için bakanlığa çağrıda bulunmuştu.

24 saat içinde kesintisiz çalışması için adım atıldı

EKONOMİ’ye konuşan lojistik sektörü temsilcileri, bakanlığın teknik sorunları gidermek için harekete geçtiğini belirtirken, sistemin önümüzdeki 24 saat içerisinde sıkıntısız bir şekilde çalışmasını beklediklerini ifade etti.

Türkiye’nin Avrupa Birliği (AB) üyeleri, Avrupa Serbest Ticaret Birliği (EFTA) üye ülkeleri, Birleşik Krallık, Kuzey Makedonya, Sırbistan ve Ukrayna ile birlikte taraf olduğu, 1987 tarihli Ortak Transit Rejimine İlişkin Sözleşme (Ortak Transit Sözleşmesi) uyarınca, gümrük idarelerinde ortak transit rejiminde Yeni Bilgisayarlı Transit Sistemi (NCTS) kullanılıyordu. Yapılan güncellemeler çerçevesinde NCTS Faz 5’e geçiş için belirli bir takvim dâhilinde geçiş yapılması kararı alınmıştı.  Bu çerçevede, Türkiye’nin de ortak transit rejimi ile ulusal transit rejiminde kullanılacak NCTS Faz 5'e geçiş 17 Kasım gecesi itibarıyla devreye alındı.

22 Ocak 2025'e kadar geçiş dönemi devam edecek ve ardından yeni sistem tamamen uygulanacak. Bu güncellemelerle birlikte ticaret işlemleri daha güvenilir ve hızlı hale gelecek. NCTS Faz 5, gelecekte uygulanacak olan NCTS Faz 6 ve diğer güncellemeler için temel oluşturuyor. Faz 6, güvenlik ve emniyet verilerini de içerecek şekilde genişletilecek.

Öte yandan, sistemde yaşanan teknik sorun nedeniyle Kapıkule'de 30 kilometreyi bulan TIR kuyruğu oluşmuştu.

NCTS Faz 5 hangi yenilikleri getiriyor?

Veri Standardizasyonu: Avrupa Birliği Gümrük Veri Modeli (EUCDM) ile uyumlu yeni veri öğeleri kullanılarak veri alışverişi standartlaştırıldı.
Erken Beyan İmkanı: Transit beyannameleri, eşyanın gümrüğe sunulmasından 30 gün öncesine kadar hazırlanabilecek.
Olay Kaydı Gümrük İdaresi: Taşıma sırasında meydana gelen olaylar, varış gümrüğüne ulaşmadan en yakın gümrük idaresi tarafından kaydedilecek.
Yeni Mesaj Türleri: Süreçleri kolaylaştırmak için IE022 (Beyan Düzeltme), IE170 (Eşya Sunum Bildirimi) ve IE182 (Olay Bildirimi) gibi mesajlar eklendi.
Katmanlı Beyan Sistemi: Alt sevkiyat yapısı sayesinde birden fazla gönderici ve alıcıya tek beyanda işlem yapılabilecek.
AES Entegrasyonu: Otomatik İhracat Sistemi (AES) ile entegrasyon sağlanarak transit beyannamelerinin doğruluğu artırıldı.